Thống đốc địa phương và hai quan chức khác nói với Reuters rằng quân đội Hoa Kỳ đang đàm phán để phát triển một cảng dân sự ở các hòn đảo xa xôi phía bắc của Philippines, một động thái sẽ thúc đẩy khả năng tiếp cận của Mỹ tới các hòn đảo có vị trí chiến lược đối diện với Đài Loan.

Sự tham gia của quân đội Mỹ vào cảng được đề xuất ở quần đảo Batanes, cách Đài Loan chưa đầy 200 km (125 dặm), có thể gây ra căng thẳng vào thời điểm xung đột ngày càng gia tăng với Trung Quốc và thúc đẩy Washington tăng cường cam kết hiệp ước phòng thủ lâu dài với Philippines.

Kênh Bashi giữa các hòn đảo và Đài Loan được coi là điểm nghẽn cho các tàu di chuyển giữa Tây Thái Bình Dương và Biển Đông đang tranh chấp và là tuyến đường thủy quan trọng trong trường hợp Trung Quốc xâm lược Đài Loan. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết quân đội Trung Quốc thường xuyên cử tàu và máy bay đi qua eo biển này.

Marilou Cayco, thống đốc tỉnh quần đảo Batanes, nói với Reuters trong một thông điệp rằng bà đang tìm kiếm nguồn tài trợ từ Hoa Kỳ để xây dựng một "cảng thay thế" ở đó, nhằm hỗ trợ dỡ hàng từ thủ đô Manila.

Bà cho biết kế hoạch là xây dựng một cảng trên đảo Basco, nơi chính quyền địa phương cho biết sóng cao thường khiến cảng hiện tại không thể tiếp cận được và quyết định có thể được đưa ra vào tháng 10.

Trong năm qua, Philippines đã tăng gần gấp đôi số lượng căn cứ quân sự mà lực lượng Mỹ có thể tiếp cận, bề ngoài là để hỗ trợ nhân đạo, đồng thời có hàng nghìn binh sĩ Mỹ có mặt tại nước này vào bất kỳ thời điểm nào, luân phiên ra vào để tập trận chung. Trung Quốc cho rằng những động thái này của Mỹ đang "đổ thêm lửa" vào căng thẳng khu vực.

Hai quan chức Philippines khác, yêu cầu giấu tên vì họ không được phép nói chuyện với giới truyền thông, cho biết quân đội Mỹ gần đây đã đến thăm Batanes để thảo luận về cảng.

Một quan chức quân sự cấp cao, cho biết lực lượng vũ trang Philippines quan tâm đến radar và cải thiện khả năng giám sát trong khu vực.