Vào giữa thập niên 1970, cả Không quân và Hải quân Pháp đều cần một mẫu máy bay chiến đấu mới để thay thế số đang có trong biên chế. Do yêu cầu tương tự nhau và để giảm chi phí, cả hai lực lượng đã đưa ra một đề xuất chung, và Rafale - máy bay chiến đấu đa nhiệm "tất cả trong một" cho Không quân và Hải quân Pháp được Tập đoàn Dassault Aviation - một trong những hãng máy bay lâu đời nhất thế giới, cho ra đời sau bao biến cố, điều chỉnh và nghiên cứu, thử nghiệm… Có chuyến bay đầu tiên vào 7/1986, nhưng mãi đến năm 2001, Rafale mới chính thức được biên chế cho Không quân Pháp. Được coi là tinh hoa của người Pháp, chiến đấu cơ đa nhiệm hai động cơ Rafale với thiết kế cánh tam giác độc đáo cùng hệ thống điện tử hàng không tiên tiến là một trong những tiêm kích hàng đầu thế giới, chiến đấu cơ chủ lực của Không quân Pháp.

Rafale có thể thực hiện nhiệm vụ trinh sát, đánh chặn tầm xa, yểm trợ mặt đất, tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương, tiêu diệt tàu sân bay và sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật. Rafale được trang bị radar mạng pha quét chủ động (Thales RBE2 AA), 2 động cơ phản lực Smecma M88-4E đốt sau sử dụng hệ thống kiểm soát nhiên liệu kỹ thuật số giúp tăng lực đẩy, tiết kiệm nhiên liệu. Rafale có thiết kế khí động học tối ưu giảm thiểu hệ số RCS và được áp dụng nhiều công nghệ làm giảm phát xạ hồng ngoại giúp nâng cao tính tàng hình. Khả năng cơ động linh hoạt với vận tốc cao giúp cho Rafale có nhiều phương án lựa chọn tấn công và phối hợp tác chiến.

Một trong những điểm độc đáo tạo nên sức mạnh cho Rafale là hệ thống chiến tranh điện tử tích hợp có tên SPECTRA với các cảm biến bố trí xung quanh máy bay, cung cấp khả năng phát hiện, nhận dạng và xác định mối đe dọa từ cự ly 200km, giúp phi công nhận thức tình huống và đưa ra biện pháp đối phó phù hợp nhất, tăng khả năng sống sót trong chiến đấu. Rafale có hệ thống liên lạc hiện đại nhất, bao gồm radar đa nhiệm RBE2 (loại đầu tiên ở châu Âu với tính năng quét điện tử 2 tầng), tổ hợp trinh sát và bắt bám hồng ngoại IRST, hệ thống nhập lệnh bằng giọng nói, mũ phi công hiện đại có kính ngắm và màn hình, các hệ thống phòng thủ điện tử, và theo dõi bằng laser OSF.

Năm 2012, Tập đoàn Dassault được chọn để cung cấp 126 tiêm kích Rafale cho Ấn Độ, tuy nhiên, quá trình thương lượng bị kéo dài nhiều năm vì lý do địa-chính trị và New Delhi muốn Dassault chuyển giao dây chuyền và công nghệ để tự sản xuất 90 máy bay trong nước. Tháng 4/2015, Ấn Độ hủy bỏ hợp đồng mua số máy bay này và quay sang đàm phán một hợp đồng nhỏ hơn, theo đó, sẽ mua 36 chiếc Rafale hoàn chỉnh nếu Pháp đồng ý giảm bớt 25% giá máy bay.

Tháng 9/2016, Ấn Độ đã ký với Pháp một thỏa thuận về thương vụ 36 tiêm kích đa nhiệm Rafale (28 chiếc Rafale EH một chỗ ngồi trong đó, có 14 phiên bản Rafale cải tiến dành riêng cho Ấn Độ và 8 chiếc Rafale DH hai chỗ ngồi) trị giá 8,8 tỷ USD, cùng điều khoản New Delhi có thể mua thêm 12 máy bay nữa nếu có nhu cầu. Máy bay chiến đấu của Pháp sẽ được trang bị tên lửa Meteor tầm xa 150km - một trong những loại tên lửa không đối không hiệu quả nhất hiện nay.

Giới phân tích cho rằng, Rafale đắt nhưng "đắt xắt ra miếng", sức chiến đấu của Rafale cao hơn hẳn Su-30MKI chứ không phải chỉ nhỉnh hơn đôi chút. Với thiết kế cánh tam giác và cánh mũi, Rafale có độ cơ động không thua kém Su-30MKI mấy trong khi đó hệ thống điện tử tiên tiến và tải trọng vũ khí cũng hơn hẳn Su-30MKI. Trong tập trận với F-35, Rafale là một trong số ít những tiêm kích thế hệ thứ 4 giành chiến thắng trong một số tình huống đối đầu. Ấn Độ không dại gì lại bỏ ra một số tiền lớn để chỉ mua chiến đấu cơ có sức chiến đấu ngang với Su-30MKI sản xuất trong nước.

Nguồn: Defense Update